کد مطلب:50541 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155

نیکوترین سنت در تربیت











با توجه به سرشت آدمی و تاثیرپذیری انسان از نرمی و دوستی و انزجار فطرت آدمی از تندی و خشونتگرایی، نیكوترین راه و رسم در تربیت آدمی تربیتی است كه به روش محبت سامان می پذیرد و اساسا ستونهای دین الهی بر دوستی حق استوار شده است و از این راه فطری تربیت حقیقی جلوه می كند. امیرمومنان علی (ع) در ضمن خطبه ای فرموده است:

«ثم ان هذا الاسلام دین الله الذی اصطفاه لنفسه و اصطنعه علی عینه و اصفاه خیره خلقه و اقام دعائمه علی محبته.»[1] .

دیگر اینكه این اسلام دین خداست كه آن را برای خود گزید و به دیده ی عنایت خویش پرورید و بهترین آفریدگان خود را مخصوص (رساندن) آن (به مردمان) گردانید و ستونهای آن را بر دوستی خود استوار نمود.

خداوند در سرشت هر موجودی عشق ذاتی سیر به سوی كمال خود را ایجاد كرده است و روش محبت در تربیت بر چنین سنتی استوار است. از علی (ع) روایت شده است كه گفت از رسول خدا (ص) درباره ی سنت آن حضرت پرسیدم، فرمود:

«و الحب اساسی.»[2] .

محبت بنیاد و اساس (روش و سنت) من است.

[صفحه 350]

پیامبر اكرم (ص) والاترین مربی بشر، مردمان را به محبت تربیت نمود و بیش از هر چیز از این روش بهره برد. از انس بن مالك در توصیف آن حضرت چنین نقل شده است:

«كان رسول الله (ص) من اشد الناس لطفا بالناس.»[3] .

رسول خدا (ص) بیشترین لطف (و محبت) را به مردم داشت.

رسول خدا (ص) آن تحول اساسی را در پرتو چنین روشی محقق ساخت، زیرا روش محبت در تربیت روشی است برانگیزنده همه ی استعدادهای آدمی در جهت كمال مطلق.

«تولید رقت و رفع غلظت و خشونت از روح و به عبارت دیگر تلطیف عواطف و همچنین توحد و تاحد و تمركز و از بین رفتن تشتت و تفرق نیروها و در نتیجه قدرت حاصل از تجمع، همه از آثار عشق و محبت است.»[4] .

محبت چنان انسان را متحول می سازد كه هیچ چیز دیگری با آن قابل قیاس نیست و هیچ چیز نمی تواند مانند آن انسان را از ملك به ملكوت بكشاند.


شاد باش ای عشق خوش سودای ما
ای طبیب جمله علتهای ما


ای دوای نخوت و ناموس ما
ای تو افلاطون و جالینوس ما


جسم خاك از عشق بر افلاك شد
كوه در رقص آمد و چالاك شد[5] .


صفحه 350.








    1. نهج البلاغه، خطبه ی 198.
    2. ابوالفضل عیاض بن موسی بن عیاض (قاضی عیاض)، الشفا بتعریف حقوق المصطفی، تحقیق علی محمد البجاوی، دارالكتب العربی، بیروت، ج 1، ص 187.
    3. ابونعیم احمد بن عبدالله بن احمد الاصبهانی، دلائل النبوه، تحقیق محمد رواس قلعه جی، عبدالبر عباس، الطبعه الثانیه، بیروت، 1406 ق. ج 1، ص 182، حلیه الاولیاء، ج 6، ص 26، شهاب الدین احمد بن علی ابن حجر العسقلانی، المطالب العالیه بزوائد المسانید الثمانیه، تحقیق حبیب الرحمن الاعظمی، دارالمعرفه ، بیروت، ج 4، ص 24.
    4. مرتضی مطهری، جاذبه و دافعه ی علی علیه السلام، چاپ اول، انتشارات حسینیه ی ارشاد، 1349 ش، ص 41.
    5. مثنوی معنوی، دفتر اول، صص 36 -35.